Kozmetikleri Ve İçeriklerini Tanıyalım 2 (Vitaminlerin Derideki Etkileri, Bitki Kaynaklı Ve Biyolojik Maddeler)

Vitaminler Ve Derideki Etkileri :
Son yıllarda gerçekleştirilen klinik ve laboratuvar çalışmaları çeşitli deri hastalıklarının
iyileştirilmesinde topikal vitamin uygulamasının yararlı olduğunu göstermiştir.Özellikle
vitaminlerin, yaşlanmaya bağlı kırışıklıkların, kuru/ yağlı cilt değişikliklerinin önlenmesi,
geciktirilmesi ve durdurulmasında önemli bir yeri olduğunu göstermiştir.
Ayrıca vitaminlerin doğal kaynaklı olması, yumuşak ve pürüzsüz bir cilt elde etmek için krem ve losyon
formülasyonlarında kullanımını arttırmıştır(19,20). Özellikle vitamin A, E, C, pantenaol ve
bunların türevleri araştırmacıların özel ilgi alanında olan vitaminlerdir. Bu vitaminler deriden
penetre olabilirler, uygun düzeyde kullanıldıklarında güvenilirdirler. Vitaminler OTC (over-the-
counter) reçetesiz ilaç grubunda yer alan ve deri sağlığı açısından pekçok olumlu etkiye sahip
maddelerdir

Vitamin A: Vit A’nın sentetik türevlerinden biri retinoidlerdir. Retinoidler vücutta reseptör-
spesifik etki gösteren biolojik düzenleyicilerdir. Retinol vücutta retinoik aside metabolize olan
komponentidir. Retinoik asit aşırı güneşe maruz kalınması sonucu ortaya çıkan kutanöz
değişiklikleri (Fotoyaşlanma) kısmen geri döndüren farmakolojik maddelerdir. Son yıllarda UV
ışınlarına bağlı hasarın giderilmesi amacıyla bir çok deri bakım ürünleri içinde yer almaktadır.
Özellikle yüzdeki kırışıklıkların giderilmesi ve güneşe bağlı lekelerin (solar lentigo)
hafifletilmesinde, prekanseröz aktinik keratozların giderilmesinde ve yara iyileşmesi ve striaların
giderilmesinde kullanılırlar.

Vitamin C: suda çözünür bir vitamindir aktif formu L-askorbik asiddir. Serbest radiklallerin
yakalanması yolu ile antioksidan etkiye sahiptir. Vit C’nin dietle alınması kollajen sentezini
uyarıcı etkisi nedeniyle yara iyileşmesinde, UV ışınlarının uyardığı kutanöz yaşlanma ve deri
kanserlerinin oluşmasını engeller. Vitamin C dermal dokunun %95’ini oluşturan kollajen ve
fibröz materyalin sentezini sağlayarak UV ışınına bağlı deride ortaya çıkan gevşeme ve
sarkamayı giderici etkiye sahiptir. Topikal uygulandığında epidermis ve dermisden penetre
olarak derideki pigment düzensizliklerini önler. %10’luk L-askorbik asitin topikal uygulanması
UVB’ye bağlı eritemin azaltılmasında etkili olduğu gösterilmiştir. Bu nedenle cilt rengini açıcı ve
yaşlanmayı geciktirici preperatlarda kullanılırlar.

Vitamin E (Tokoferol): antioksidan ve serbest radikal yakalayıcıdır.Topikal uygulanan vitamin
E’nin hücre memebranlarını serbest radikallerin hasar verici etkisinden korur,deriyi UV ışınlarının
zararlı etkilerinden koruması, nemi artırarak kırışıklıkların giderilmesi, yaşlanmayı geciktirmesi,
saç uzamasını artırması, yara iyileşmesine yardımcı olması gibi etkilerinin olması kozmetik ve
dermatolojideki kullanımını artırmıştır. Yoğun güneş ışığı, iklim değişiklikleri, hava kirliliği gibi
çevresel etkiler nedeni ile cildimiz sürekli bir tehdit altındadır. Cildi bu etkilerden korumadaki
özelliklerinden dolayı vitamin E2nin kullanımı gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. Vitamin E
günümüzde vücut bakım kremlerinden şampuanlara ve rujlara kadar geniş bir ürün grubunda
yer almaktadır. Gelişen teknoloji ile birlikte çok az olan olumsuz etkileride kullanımını daha da
yaygınlaştırmaktadır. etkileri arasında; nemlendirici, derinin yumuşaklığını arttırıcı, daha düz
günlük. Fotoprotektif etkisi hem topikal ve hemde oral alındığında gösterir. Topikal
uygulandığında UVB’nin uyardığı eritemi azaltır. Ayrıca deride histamin gibi kimyasal
mediatörlerin salınımını önlediğinden antiinflamatuvar ve immünostimülatör etkiside vardır.
Kapiller kan dolaşımını artırıcı ve kollajen sentezini arttırır. Yaşlanmaya karşı, pigmentasyonu
önleyici, güneş sonrası ve nemlendirici preperatlarda kullanılırlar.

Vitamin B5 (Pantenol): Vitamin B5 olarakta bilinen pantetonik asitin alkol formunda biolojik aktif ürünüdür.
Topikal olarak cilt ve saç düzenleyici olarak nemlendiricilerde, şampuan, saç sprayi, saça şekil
vericiler içinde bulunur. Pantenol, suya affinitesi ve su tutucu özelliği ile humektan olarak bu
ürünler içinde % 5 konsantrasyonlarda bulunur.

Bitkiler Ve Bitki Kaynaklı Maddeler:
İnsanlar bitkisel kaynaklı ürünlerin sentetik olanlardan daha güvenli olduğuna inandıklarından
bitkisel ürünleriin kullnımı daha popülerdir. Bitkiler kozmetikler ve deri bakım ürünlerinde koku
verici olarak kullanılmaktadır.Aloe vera antiinflamatuvar ve UV filtreedici özellikleri nedeniyle
serbest radikallerden ileri gelen yaşlanmayı geciktirebilirler. Yeşil çay da benzer etkiye sahip bir
bitkidir. Fitosteroller bitkisel kaynaklı sterol bileşikler olup antiinflamatuvar etkileri nedeniyle cilt
bakım ürünlerinde kullanılmaya aday maddelerdir. Yulafdan elde edilen proteinler, b-
glukanlar koolajen yapımında etkili olarak yaşlanma izlerini hafifleten maddelerdir. Ancak az
da olsa tahriş edici etkilerinin olabileceği unutulmamalıdır.

Biyolojik Maddeler 
Cilt bakım ürünlerinde kozmesötik etkili maddelerin kullnımının artmasına paralel olarak
kullanılan biyolojik maddelerin sayısı artmaktadır. ‘Biyofaktörler ‘yada ‘Biyolojik Aktif Maddeler’
olarak isimlendirilen bu maddeler derideki hücresel olayları etkileyerek, hücrelerin doğal
yenilenme, tamir ve kontrol mekanizmalarını uyararak, derinin daha sağlıklı ve genç
görünmesini sağlarlar. Kollajen, elastin, hiyaluronik asit, keratin,yumurta ekstraktları, kan ürünleri
plasenta ekstreleri ve amniotik sıvı bunların en bilinenleridir.Elastin ve hiyalunorik asit dermisin
yapısal komponentleridir. Nemlendirici (humektan) olarak etki gösterirler. Kollajen deri altına
enjekte edilerek kullanıldığında yüzdeki kırışıklıklar ve skarlara bağlı izlerin giderilmesinde
kozmetik etkiye sahiptir. Topikal ise homeostazisin sağlanmasında ve nemlendiricilerde
humektan olarak etki eder. Keratin, tırnak ve saç bakım ürünlerinde hasarlanmış protein ile yer
değiştirerek tırnakların sertleşmesini ve güçlenmesini sağlar. Plasenta hücrelerde mitozu
artırarak hücre metabolizmasını düzenler ,ayrıca mikrodolaşımı artırarak hücre yenilenmesini
sağlar. Amniotik sıvılar, yüz ve vücut nemlendiricileri ve saç bakım ürünlerinin, yumurta
ekstreleri ise yüz maskeleri, şampuan ve nemlendiricilerin yapısında yer alırlar

Yazının Devamı: Kozmetikler Ve İçeriklerini Tanıyalım 3