Kozmetikleri Ve İçeriklerini Tanıyalım 3 (Boyalar, Saç Bakım Ürünleri, Şampuan Çeşitleri Ve İçerikleri)

Saç Kozmetikleri :
İnsanların dış görünümü ve kendilerine olan güvenlerinin sağlanmasında güzel ve pürüzsüz bir cilt görünümü kadar saçlarında önemli bir rolü vardır. İnsanların sağlıklı ve bakımlı saçlara sahip olması ve saç stili onların içinde bulundukları ortamlarda olumlu bir etki bırakır. Ancak günlük yaşantımız içinde tarama, fırçalama ve kurutma gibi uygulamalar sonucunda yada çevresel faktörlerin etkisi ile saçlarımız hasar görebilir. Düzenli bir saç bakımı ve saç kozmetiklerinin akılcı kullanımı ile bu hasar azaltılarak saçların iyi bir şekilde muhafaza edilmesi sağlanabilir.


Saça uygulanan kozmetik ürünler 3 ana grupta toplanır.
1. Saç bakımı ve temizliği için kullanılanlar
2. İyileştirici bakım ürünleri
3. Saç şekillendirici ve saç rengini değiştirmek için kullanılanlar

Şampuanlar:
Saç temizliği için toplumun her kesiminde yaygın olarak kullanılan ürünler şampuanlardır.Şampuanların amacı saçlı deride biriken sebum (yağ), terle atılan maddeler, tozlar ve kozmetik kalıntılardan oluşan kiri saçlardan uzaklaştırmaktır. İyi bir şampuan iyi bir temizlemenin yanısıra, saça iyi yayılma, kolay durulama, kolay taranma ve kolay şekil verilmesi gibi özellikleri taşırken aynı zamanda saça ve saçlı deriye zarar vermemeli ve parlak ve güzel bir görünüm verecek özelliklere sahip olmalıdır. Şampuanların ana maddesi olan deterjanlar yüzey aktif maddelerdir. Modern şampuanlarda en çok kullanılan anyonik yapılı yüzey aktif maddeler;
 sodyum lauril sülfat, sodyum lauril eter sülfat, trietanolamin lauril sülfattır.

Şampuanlarda temizleyici ve köpük yapıcı maddeler dışında farklı amaçlarla katkımaddeleri eklenir. Bunlar;
PH ve vizkozite ayarlayıcılar (doğal ve sentetik zamklar), ultraviyole filtre ediciler, saça kolay şekillendiren (lanolin ve türevleri) ve parlaklık veren maddeler, koruyucular (bakteri üremesini önleyen), şampuanın saçta birikmesini önleyen (uzaklaştırıcı ) maddelerdir.

Şampuan seçilirken saçın tipine uygun olmasına dikkat edilmeli aksi halde saçların hasarlanması ve sağlıksız görünümünün yanısıra içerdikleri koku vericiler yada prezervatif maddeler nedeniyle irritan yada allerjik kontakt dermatite yol açabilirler. Kozmesötiklerin şampuan formülasyonlarınada girmeleri daha yüksek performanslı ürünlerin elde edilmesine olanak sağlamıştır. Pantenol (Provitamin B5) eklenmesi ile saçlara hacim kazandırılması sağlanırken , kolay taranan ve şekil verilen yumuşak saçlar elde edilir. Ayrıca son yıllarda kollajen, soya ve buğday proteini gibi bitkisel ürünler eklenerek benzer yararlı etkiler
sağlanmaktadır.

Kullanım amacına göre şampuanlar Temel temizleyici, tıbbi, bebek, profesyonel, düzenleyici olmak üzere gruplandırılabilirler.

Temel Temizleyici Şampuanlar: 
Normal, yağlı, kuru, hasarlanmış ve boyalı saçlara olmak üzere farklı formülasyonlarda bulunurlar. Normal-saç şampuanlarında lauril sülfat kullanılır. Temizleyici özellikleri fazladır ve orta yağlı kalın telli saçlarda kullanılır. Yağlı-saç şampuanlarında lauril sülfat veya sülfosüksinat içeririler ve temizleyici özellikleri çok iyidir, yenileyici özellikleri azdır. Her gün kullanıldığında saçları kurutabilir ve yıpratır. Kuru- saç şampuanları daha az deterjan içerirler ve temizleme özellikleri az, saçlara daha fazla yapı kazandırma özelliğine sahiptirler. Saçlarını hergün yıkayanlara ve kuru yada hasarlanmış saçlara önerilebilirler.

Bebek Şampuanları: Amfoterik deterjan içerirler. Bebeklerin saçlarında yağlanma az olduğundan deterjan miktarı ve temizleyici özellikleri azdır. Bu tip şampuanlar saçlarını her gün yıkayanlar için de uygundur. Ayrıca polisorbat 20 gibi nonanyonik maddelerle kombine edilmesi ile iritasyon özelliği daha da azaltılabilir.

Tıbbi Şampuanlar: Kepek önleyici olarak kullanılırlar. Bu amaçla içeriklerinde; katran türevleri, selenium disülfid, salisilik asit, zink pirition, kükürt bileşikleri, sodyum pirition bulunur. Bu tip şampuanların seboreyi (yağlanma) azaltma, saçlı deriden kepeğin temizleme ve kepek oluşumunu azaltma gibi fonksiyonları vardır. Katranlı şampuanlar antiinflamatuvar, kükürt ve zink piritionlu şampuanlar antibakteriyel/antifungal etkiye sahiptirler.

Profesyonel Şampuanlar: Kuaförlerin saç boyama veya perma gibi kimyasal işlemlerin öncesi ve sonrasında kullandıkları anyonik ve katyonik yüzey aktif madde içeren şampuanlardır. Şampuanlar, içerdikleri değişik maddeler nedeniyle irritan ve allerjik kontakt dermatite yol açabilirler. Skalpte kaşıntı ve yanma hissi oluşturabilirler. Gözlerde yanma, kaşıntı ve tahrişe, saçlarda ise matlık, kırılma, sertlik ve dökülmeye neden olabilirler.

İyileştirici Saç Bakım Ürünleri: Saç ve saçlı deriye etkileyerek saçı besleyen, dökülmesini önleyen ve saçların sağlıklı büyümesini sağlayan ürünlerdir. Günümüzde en çok kullanılan bu tür maddeler kuaterner amonyum bieşikleri, dimetikonlar, protein türevleri, amin oksitler ve amfoterik sürfaktanlardır.Son yıllarda daha yoğun bakım maddelerinin eklenmesi ile yüksek performanslı bakımürünleri geliştirilmektedir. Saçın daha kolay taranmasını sağlayan yağ asitleri ve nemin tutulmasını sağlayan yağ alkolleri, nemlendiriciler, kırılmış uçların düzelmesini sağlayan ve saça parlaklık kazandıran proteinler (kollajen, keratin), saçı güçlendiren vitaminler (Vitamin A, B, E), çekicilik kazandıran renklendiriciler, parfüm, koruyuculardır.

Saçları uzun süre fırçalamak ve taramak, fön makinesiyle uzun süre kurutmak, perma ve boya gibi kozmetik
işlemler ve özellikle güneş ışınları gibi çevresel etmenler saç kütikülünü hasarlandırarak saçların zor taranır ve kolay kırılır hale gelmesine yol açarlar. Bu ürünlerin amacı saçtaki tahribatın giderilmesi, kepek ve seborenin kontrol altına alınması, saç büyümesinin hızlandırılması, saç dökülmesinin azaltılmasıdır. Derideki mikrodolaşımı artırarak etki gösteren alfa-tokoferol nikotinat ve metil nikotinat, keratin biosentezi için gerekli kükürtlü bir amino asit olan sistein, UV ışınlarına karşı koruyucu ve antioksidan etkili , aynı zamanda dolaşımı hızlandırıcı etkileri olan Vit E, saçta tahribatı onarıcı etkileri olan pantenol (provitamin B5), hayvan dokularından ekstrakte edilen biopolimerler, bitkilerden elde edilen yada bitkisel kaynaklı (kına, aloe vera) maddeler saçta iyileştirici etki amacıyla kullanılırlar.

Saç kremleri saçın parlaklığını ve göz alıcılığını arttırmak, saçtaki statik yükü azaltarak ‘uçuşmasını’ en aza indirgemek, saç telinin yumuşamasını böylece saçın hem ıslakken ve hemde kuruyken taranmasını kolaylaştırmak ve böylece kırık oluşumunu önlemek, saça hacim kazandırmak ve yumuşak ve hoş bir his vermesini sağlamak üzere formüle edilmektedirler. Bu formülasyonlarda keratin biosentezi için gerekli olan maddeler, yağ salgısını kontrol eden maddeler, saç büyüme hızını arttıran ve saçı besleyen meddeler bulunur.

Saç Şekillendiriciler, Saç Boyaları Ve Saç Rengini Değiştiren Ürünler:  Geçici şekil verme amacıyla sprey, köpük, jöle ve losyonlar kullanılır. Sabit şekillendiriciler arasında ise perma ve düzleştirici losyonlar yer alır. Spreyler polimer reçinesi olan ve saç tellerini bağlayarak tutan ürünlerdir. İyi bir sprey sert görünmemeli, saç yıkandığında kolay giderilmeli, nem çekmemelidir’. Ayrıca lanolin gibi yağlar, nemlendirici, pantenol ve bitkisel protein gibi güçlendiricilerde eklenebilir. Esasını suyun oluşturduğu bu preperatlara saçı rutubete karşı koruyucu ve üzerinde film tabakası oluşturan reçineler, zamklar, selüloz türevleri bazı maddeler ilavesi ile çeşitli formüller hazırlanabilir. Polivinil pirolidon (PVP) su ve alkoldeki çözünürlüğü nedeniyle, lanolin ise reçineyi yumuşatıcı olarak kullanılır. Bu ürünler içine silikon, protein, UV filtre ediciler, çözünür boyalar, vitaminler, pantenol, hidrolize hayvan ve bitkisel proteinleri, kuaternium gibi maddeler ilave edilerek bazı avantajlar elde edilir.

Ayrıca saça kalıcı şekil vermek için yumuşatma (redüksiyon), sertleştirme (oksidasyon) işlemleri yapılabilir.
Ancak bu işlemlerden sonra saçları zayıfladığı saptanmıştır. Yumuşatma işlemi için kullanılan tiyoglikolatlara bağlı allerjik ve irritan kontakt dermatit gelişebilir. Ayrıca skatrisiyel alopeasi, kimyasal yanık gibi şiddetli yan etkiler gelişebilir.

Saç boyaları saçın rengini değiştirmek, beyaz saça istenilen rengi vermek için kullanılan bitkisel, metalik ve sentetik olmak üzere üç tiptir. Bitkisel boyalardan kına saça kırmızı, papatya çiçeği ise sarı renk verir. Metalik saç boyaları saçı derece derece koyulaştırırlar. Bizmut, kurşun, demir, kobalt, nikel en çok kullanılan metalik
boyalardır. Saçların zedelenmesine, kırılgan olmasına ve matlaşmasına yol açarlar. Geçici sentetik boyalar saçın yıkanması ile çıkabilen, azo, antrakinon, benokinon, trifenilmetan gibi maddeler içerirler. Kıl içine girmediklerinden saça zarar vermezler. Yarı sabit boyalar 6-8 hafta saçta kalabilen nitro boyalarıdır. Hafif renk değişikliği istendiğinde kullanıırlar. Kalıcı saç boyaları ise, doğal saç renginin koyulaşması veya açılması için iki basamak halinde uygulanılırlar. İlk basamakta hidrojen peroksit ile saç renginin açılması, ikinci basamakta ise farklı boyalar uygulanarak açık yada koyu saç rengi elde edilir.Ancak bu tip boyalar saçın
yapısını etkilediğinden canlılığını, gücünü ve doğallığını azaltırlar. Saçı kolay kırılmasına, sert ve mat olmasına neden olurlar.

Yazının Devamı: Kozmetikleri Ve İçeriklerini Tanıyalım 4 (Kozmetik Ürünlerin Sebep Olduğu Hastalıklar, Reaksiyonlar ve Dermatit)


l